महाशिवरात्रीची महिमा, सुरुवात कधी झाली आणि पूजेची पद्धत

महाशिवरात्रीची महिमा: महाशिवरात्री हि भगवान शिवाची अत्यंत महत्त्वपूर्ण आणि पवित्र रात्र आहे. हिंदू धर्मातील एक विशेष आणि भक्तिपूर्ण पर्व मानले जाते. महाशिवरात्रीला "शिवाचा महापर्व" असेही म्हटले जाते. ही रात्र साधारणत: फाल्गुन महिन्याच्या कृष्ण पक्षात येते, आणि याच दिवशी भगवान शिवाने ब्रह्मा आणि विष्णू यांना "सर्वश्रेष्ठ देवता कोण?" यावरून परीक्षा घेतली होती.

महाशिवरात्रीची कशा प्रकारे साजरी केली जाते

शिवपूजनाचा विशेष महत्त्व:

या रात्री भक्त भगवान शिवाचे विशेष पूजन, व्रत, उपवासा आणि ध्यान करतात. शिवाची पूजा आणि रात्रभर जागरण केल्याने भक्तांचे पाप नष्ट होतात आणि आत्मशुद्धी प्राप्त होते.

पवित्र ध्यान आणि साधना: महाशिवरात्रीला ध्यान व साधना करण्यासाठी एक योग्य वेळ मानली जाते. विशेषतः शिवलिंगावर तांदूळ, पाणी, बेलपाने, दुर्वा इत्यादी अर्पण करून भक्त शिवाशी एकरूप होण्याचा प्रयत्न करतात.

पापातून मुक्ती  व मोक्ष:

महाशिवरात्रीला उपवासी राहून आणि रात्रभर जागरण करत ध्यान आणि प्रार्थना केल्याने सर्व पाप नष्ट होतात. त्यामुळे हा काळ मोक्षाच्या प्राप्तीसाठी उपयुक्त मानला जातो.

शिवाची कृपा:

भगवान शिव आपल्या भक्तांना निरंतर कृपाळू असतात. महाशिवरात्रीला त्यांची विशेष कृपा मिळवण्यासाठी भक्त अत्यंत भक्तिभावाने व्रत ठेवतात.

नियति आणि संस्कारांची स्मरण:

या रात्री, भक्त केवळ धार्मिक कर्तव्य पार पाडत नाहीत, तर आपल्या जीवनातील योग्य मार्ग आणि संस्कारांचा विचार करून, मनाची शुद्धता साधण्याचा प्रयत्न करतात.

महाशिवरात्री हे एक शुद्धता आणि आत्मा-शुद्धीचे पर्व आहे. शिवाचे ध्यान आणि भजन केल्याने जीवनातील अडचणी कमी होतात आणि भक्तांना शांती आणि सुख प्राप्त होते.

महाशिवरात्री कधी सुरू झाली?

महाशिवरात्रीची सुरुवात कालांतराने आणि पुराणांमध्ये सांगितलेल्या कथा आणि घटनांवर आधारित आहे. महाशिवरात्रीचा इतिहास खूप प्राचीन आहे आणि याची सुरूवात भगवान शिवाशी संबंधित असलेल्या एका महाकाव्यिक कथेपासून झाली असं मानलं जातं.

महाशिवरात्री कशी सुरू झाली, याचे काही मुख्य कारणं आणि घटनांचा उल्लेख वेगवेगळ्या पुराणांमध्ये आहे:

भगवान शिव आणि पार्वतीचा विवाह:

महाशिवरात्री ही त्या दिवशीच्या घटनेशी जोडली जाते जेव्हा भगवान शिव आणि देवी पार्वती यांचा विवाह झाला. या दिवशी, भक्त शिव आणि पार्वतीच्या एकत्रीत पूजेचा उत्सव साजरा करतात. पार्वतीचे भगवान शिवाशी विवाह होण्याची कथा महाशिवरात्रीला विशेष बनवते.

शिवाची तपस्या:

महाशिवरात्री ही त्या दिवशीच्या घटनांशी संबंधित असू शकते जेव्हा भगवान शिवाने ब्रह्मा आणि विष्णू यांना सर्वश्रेष्ठ देवतेची परीक्षा घेतली. याच दिवशी भगवान शिवाने "लिंग अवतार" घेतला आणि त्याचे पूजन महत्त्वाचे मानले जाते.

साधना व तात्त्विक महत्त्व:

महाशिवरात्रीचा कालखंड भक्तांसाठी तपस्या आणि साधनेचा असतो. ही रात्र भगवान शिवाच्या पूजा आणि ध्यानासाठी अत्यंत पवित्र मानली जाते, आणि या दिवशी भक्त एकसारखे उपवासी राहून रात्रभर जागरण करतात.

महाशिवरात्रीच्या सुरुवात कशी झाली याची ठोस तारीख नाही, पण हे पर्व अत्यंत प्राचीन असून, हे एक महत्त्वपूर्ण धार्मिक व सांस्कृतिक परंपरेचे प्रतीक बनले आहे.

महाशिवरात्रीच्या उपवासाचा महिमा आणि पूजा पद्धत

महाशिवरात्रीच्या उपवासाचा महिमा अत्यंत मोठा आहे. या दिवशी केलेला उपवास आणि पूजा भक्ताच्या आत्मिक उन्नतीसाठी, पापक्षयासाठी आणि भगवान शिवाच्या कृपेची प्राप्तीसाठी अत्यंत महत्त्वपूर्ण मानला जातो. महाशिवरात्रीचा उपवास आणि पूजा पद्धती भक्तांना शुद्धता, समर्पण, आणि आत्मविश्वास यांचा संदेश देतात.

महाशिवरात्रीच्या उपवासाचा महिमा:

पापक्षय: महाशिवरात्रीला उपवासी राहून आणि पूजा करून सर्व पाप नष्ट होतात. या दिवशी केलेला उपवास भक्ताच्या जीवनातील अंधकार व दु:ख दूर करतो आणि त्यांच्या पवित्रतेत वृद्धी करतो.

आध्यात्मिक शुद्धता: महाशिवरात्रीचे उपवासी राहणे आणि रात्री जागरण करणे म्हणजे आध्यात्मिक शुद्धता साधणे. उपवास आणि साधना यामुळे शरीर व मन शुद्ध होतात, तसेच आत्मा उच्च शक्तीच्या संपर्कात येतो.

शिवाची कृपा: महाशिवरात्रीला उपवासी राहून आणि शिवाची पूजा करून भगवान शिवाच्या कृपेचा अनुभव मिळतो. शिवाची कृपा प्राप्त झाल्याने जीवनात सुख, समृद्धी, आणि शांती येते.

व्रत आणि तपस्या: महाशिवरात्रीचा उपवास एक प्रकारची तपस्या आहे. हा व्रत भक्ताची श्रद्धा आणि समर्पण दर्शवतो. हा व्रत भक्ताला आत्मिक उन्नती आणि शुद्धता साधण्यासाठी मदत करतो.

महाशिवरात्री पूजा पद्धती:

शिवलिंगाची पूजा:

शिवलिंगावर पाणी, दूध, तांदूळ, बेलपाने, दूर्वा अर्पण केली जातात.

बेलाची पानं शिवाजीला अत्यंत प्रिय आहेत, म्हणून ती अर्पण केली जातात.

पूजा करतांना "ॐ नमः शिवाय" हे मंत्र जपले जातात.

ध्यान आणि मंत्र जप:

पूजा करण्यापूर्वी रात्रभर जागरण करा आणि "ॐ नमः शिवाय" हा मंत्र जपावा. हा मंत्र भगवान शिवाच्या ध्यानासाठी सर्वोत्तम आहे.

काही लोक विशेषत: "महामृत्युंजय मंत्र" चा जप करतात, जो शिवाच्या शक्ती आणि कृपेचे प्रतीक आहे.

उपवासाचे नियम:

महाशिवरात्रीच्या उपवासनंमध्ये अन्न ग्रहण न करणं आणि फळांचा उपवास करणे प्रमुख आहे.

संपूर्ण रात्र जागरण करणे आणि शिवाची पूजा केली जाते. साधारणत: २४ तास उपवास केले जातात.

पूजा व आरती:

दिव्य तेलाच्या दीपकांने शिवलिंगाची पूजा केली जाते.

रात्रभर "शिव आरती" केली जाते. विशेषत: "जय शिव ओंकार" आणि "शिव महिमा" आरती गायन केली जाते.

लिंग पूजन:

भगवान शिवाच्या लिंग रूपाचे पूजन अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते. यावेळी, त्यावर दूध, पाणी, गुलाबाचे पाणी आणि इतर नैवेद्य अर्पण केले जातात.

शिव रात्र जागरण:

रात्रभर जागरण करून पूजा केली जाते. भक्त देवाची गाणी गायन करतात आणि ध्यान लागवतात.

प्रसाद:

पूजा संपल्यानंतर भक्त प्रसाद म्हणून बेलपाने, दूर्वा आणि तांदूळ शिवलिंगावर ठेवतात. तसेच, बेलपान्यांचे प्रसाद म्हणून वाटले जातात.

तुम्हाला काय मिळेल?

महाशिवरात्रीचे व्रत केल्याने व्यक्ती मानसिक आणि शारीरिकदृष्ट्या शुद्ध होते. यासोबतच, भगवान शिव यांचे विशेष आशीर्वाद प्राप्त होतात, ज्यामुळे जीवनात आनंद आणि समृद्धी येते. या दिवसाचे उपवास आणि मनोभावाने पूजा केल्याने भगवान शिवाची विशेष कृपा प्राप्त होते.




हे ब्लॉग्स सुद्धा वाचा 

महाकुंभ मेला २०२५ वैशिष्टे : MAHAKUMBH MELA 2025

कोकण शिमगा सण स्पेशल २०२५ : शिमगा आणि होळीचे अप्रतीम दर्शन

दिवाळी ( दीपावली ) २०२४ विशेष : लक्ष्मी पूजन, वेळ, तारीख, मुहूर्त

दसरा २०२४ : हिंदू धर्मात दसऱ्याचे महत्व, इतिहस आणि मुहूर्त